od podróbek do przeróbek, od taśmy filmowej do cyfrowych narzędzi
Parafrazując Zdzisława Maklakiewicza z „Rejsu”, najbardziej
podobają nam się te filmy, które już gdzieś widzieliśmy. Żadna historia nie
jest oryginalna, bo bazuje na znanych schematach. Jak twierdzi guru
scenariopisarstwa Raymond G. Frensham, istnieje tylko 8 podstawowych typów
historii, skąd biorą swój początek wszystkie inne (są to: Achilles, Kandyd, Kirke,
Tristan, Kopciuszek, Faust, Orfeusz, Romeo i Julia). Przeglądając repertuar kin
dziś można być tego jeszcze bardziej pewnym – aż 75% procent premier to
sequele, remaki, rebooty lub adaptacje. To znacznie ogranicza świeżość wrażeń
widowni, bo z grubsza wiadomo czego się spodziewać. Ulubieni bohaterowie, znani
aktorzy, te same historie opowiedziane na nowo – sprawdzona formuła pozwala
studiom oszczędzić miliony na marketingu, bo istnieje już grupa wielbicieli
wyczekująca kontynuacji. Nic dziwnego, że niektórzy filmowcy żerują na
sukcesach innych, byle tylko ugryźć kawałek z tego torta. Picasso mawiał, że plagiat
to kopia czyjegoś dzieła, ale kradzież od wielu to już kreatywność. Zobaczmy
jak w ślad remaków, sequeli, previsów i wersji reżyserskich (tematy te poruszyłem
we wcześniejszych felietonach) wpisuje się idea remixu.
Wszystko jest remixem. Nawet tak wpływowe – i wydawać by się
mogło oryginalne – dzieło jak „Matrix” powstał jako zlepek wątków z różnych
filmów rozrywkowych („Ghost in the shell”, „Akira”, „Fist of Legend” – zresztą remake
„Wściekłych pięści”), w którego scenariusz wpleciono idee z różnych religii i
filozofii m.in. Zhunagzi, Platona, Kanta, „Alicji z Krainy Czarów”. Twórca wideo-esejów
Kirby Ferguson stworzył materiał „Everything is a remix”, w którym na dzielonym
ekranie zestawił poszczególne ujęcia z „Matrixa”, oraz odpowiadające im pod
względem kadru, ruchu i kompozycji sceny z filmów, które posłużyły za
inspirację. Zestawienie tych źródeł inspiracji mogłoby posłużyć nawet za
previs, czyli brudnopis list ujęć. Ferguson wyprodukował kilka esejów o
tematyce remixu a na słynnej konferencji TED wygłosił mowę dowodząc, że
kreatywność również jest remixem, nie tylko w świecie kultury ale również nauki
i techniki. Nic nie istnieje w oderwaniu od przeszłych dokonań.
