Zniewolony umysł
Któż nie słyszał o tym filmie? Zdobył pięć oskarów w najważniejszych kategoriach (tzw. Oskarowy poker) i ugruntował pozycję Jacka Nicholsona jako aktora wybitnego. Film zaczyna się od spokojnych, leniwych ujęć z równie spokojną muzyką w tle, która przywołuje atmosferę beztroski. Lecz jest to tylko pozorny spokój. Bowiem w szpitalu dla umysłowo chorych, do którego przybywa McMurphy, dzieją się czasem rzeczy straszne. McMurphy to drobny złodziejaszek, któremu szpital wydaje się lepszym miejscem od więzienia. On przecież nie jest chory, więc może się czuć panem sytuacji. Jego beztroska naiwność stanie się wkrótce przyczyną jego zguby, gdy postanowi zmienić nieco reguły panujące w szpitalu i wprowadzić więcej życia. Jego zachowanie jest dość ekspresyjne, jak na warunki panujące w szpitalu, gdzie każdy się ma na baczności. Chcąc umilić pobyt sobie i swoim współtowarzyszom lekkomyślnie podpada zimnej i okrutnej siostrze Ratched. W tej walce ona zawsze jest stroną wygraną. Gdy nie udaje mu się przekonać jej, by zezwoliła na oglądanie meczu w telewizji, postanawia komentować głośno i przekonująco wyimaginowany mecz. Lecz i tu zostaje pokonany, siostra nakazuje jemu i jego kolegom uciszyć się, gdyż zbytnio hałasują.
Wkrótce McMurphy porywa autobus wraz ze swoimi współtowarzyszami i pokazuje im życie z dala od szpitalnego regulaminu. Żaden nie protestuje, lecz gdy przymusowo wracają do szpitala po wielkiej przygodzie na jaw wychodzi przykra prawda. Większość z nich jest tutaj dobrowolnie, jako ochotnicy. Mogą przerwać leczenie i opuścić szpital, kiedy tylko zechcą. Mac, jak nazywają go przyjaciele, jest załamany. Zwłaszcza, gdy uświadamia sobie, że jego los zależy od siostry Ratched, której z takim upodobaniem podpadał. Naiwnie sądził, że po odsiedzeniu swojego wyjdzie na wolność.
Ale Mac kocha życie ponad wszystko i postanawia walczyć o swoje. Przygotowując swoją ucieczkę, organizuje imprezę pożegnalną. Przekupuje strażnika, zaprasza dziewczyny, częstuje pacjentów alkoholem. Sielanka się kończy nad ranem. Wszyscy zostają obudzeni przez właśnie przybyłą do pracy siostrę wraz z innymi pracownikami szpitala. Gdy ta odkrywa, że jeden z pacjentów spał z kobietą, ta szantażuje go, pokazując jak wielką władzę ma nad każdym z nich. Mac nie zdążył uciec, choć miał ku temu okazję. Wolał się zemścić na siostrze, za to jak traktuje swoich podopiecznych. Za usiłowanie zabójstwa został schwytany i ukarany zabiegiem lobotomii. Najokrutniej jak tylko można.
Lecz jego idea dzikiego pędu do wolności nie umarła. Zdołał ją zaszczepić Wodzowi, głuchoniememu Indianinowi, który zrobił przed MacMurphy'm wyjątek i otworzył się przed nim. Zawsze lojalny wobec niego stwierdził, że sam nie ucieknie, nie zostawi go tutaj. A ponieważ z McMurphy'ego niewiele zostało człowieka, postanowił zabić jego wegetujące ciało i uciec do krainy wolności, tam skąd przybyli jego przodkowie.
Ukazanie szpitala psychiatrycznego jest świetnym odniesieniem do zniewolenia człowieka w czymś znacznie większym niż szpital. Reżyser tego filmu pochodził zza żelaznej kurtyny i miało to niemałe znaczenie dla przekazu filmu. Ludzie, którym się wydaje że są tylko dobrowolnymi pacjentami, tak naprawdę są utrzymywani tylko w tym przekonaniu, bo tak naprawdę nie mają żadnych praw. A siostra Ratched potrafi wszystkie niejasności zgrabnie wytłumaczyć, jak np. to dlaczego sypialnie zamykane są na dzień. Podobnie jak w systemie komunistycznym, władza w szpitalu należy do jednej osoby a suwerenność jest tylko złudzeniem.
kwiecień 2005
Lot nad kukułczym gniazdem
One Flew over the Cuckoo's Nest (1975)
Reż: Milos Forman
Wyk: Jack Nicholson, Louise Fletcher, Danny De Vito, William Redfield, Dean R. Brooks, Vincent Schiavelli, Christopher Lloyd
ocena 5
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz